یکی از نکات قابل تامل و بسیار مهم در سخنرانی اخیر مقام معظم رهبری که البته متاسفانه این سخن و نکته بسیار ساده اما اساسی و راهگشای ایشان زیرسایه بحث های سیاسی مطرح شده در آن روز گم شد و کمتر کسانی بدان پرداختند، تاکید بر فکر و راه عملیاتی امام خمینی (ره) بود.
«خصوصیّت دیگر این مکتب فکری این بود که زنده و پویا و پر تحرّک و عملیّاتی بود؛ مثل بعضی از اندیشه‌پردازی‌ها و تئوری‌سازی‌های روشنفکرانه نبود که در محفل بحث، حرفهای زیبا و قشنگی است امّا در میدان عمل کارایی ندارد؛ منطق امام، فکر امام، راه امام، عملیّاتی بود؛ قابل تحقّق در میدان عمل بود؛ به همین دلیل هم به پیروزی رسید و پیش رفت؛ این حرکت، مسیر تاریخ کشور ما را عوض کرد.»( بیانات مقام معظم رهبری در سالگرد ارتحال امام)
حرف های قشنگ قشنگ زدن در مسائل مختلف سیاسی و به خصوص فرهنگی که امروزه متاسفانه در سخنان مسئولین و سیاست گذاران کشور دیده می شود، شاید برای مدت کوتاهی مذاق ما را شیرین کند، شاید رای هم بیاوریم!!!، اما تا در میدان عمل نتایج عملیاتی خود را به طور ملموس بر روی زندگی مردم نداشته باشد محکوم به شکست است.
این سخن نه تنها در موردی که مقام معظم رهبری اشاره می کنند؛ بلکه در سطوح مختلف سیاستگذاری و تصمیم گیری می تواند مورد توجه قرار گیرد. متاسفانه یکی از آفت هایی که سیاست گذاران و تصمیم گیران ما بدان مبتلا هستند، تصمیم گیری در خلا است. سیاست هایی که فقط با توجه به نهاد سیاستگذار اتخاذ می شوند و دو رکن اساسی دیگر یعنی نهاد اجرا کننده و مخاطب یا نادیده گرفته می شوند ویا توجه بسیار کمی بدان ها می شود. فرضا اسنادی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین می شود و دراختیار نهاد های اجرا کننده قرار می گیرد. اما کسی به اجرایی شدن یا نشدن آن کاری ندارد. شاید امکان تحقق توسط آن نهاد مجری وجود نداشته باشد و هزار شاید دیگر … . به این سخن مقام معظم رهبری دقت کنید:
«به‌هرحال این اسنادی را که تهیه کردید را جدی بگیرید و این‌جور هم نباشد که مثلا فرض کنید که یک سندی را که مربوط به دستگاه آموزش عالی است، یا مربوط به وزارت بهداشت است، یا مربوط به آموزش و پرورش است، یا مربوط به وزارت ارشاد است، شورا تدوین کند، تصویب کند، بسپارد به آن دستگاه و بکشد کنار؛ نه، این مصلحت نیست. بایستی نظارت خودش را بر کیفیت اجرا، بر اجرایی شدن آن ادامه بدهد؛ حالا یا تا پایان کار، یا لااقل تا وقتی که این کار به جریان بیفتد و ببینند که دارد اجرا میشود. بنابراین اینجا هم مسئولیت شورا در مورد ضمانت اجرا به‌نظر ما زیاد است.»(مقام معظم رهبری دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی)
البته پرداختن به این مسائل در سیاستگذاری های کلان مجال دیگری می طلبد.همان طور که گفته شد عملیاتی فکر کردن تنها مختص به بحث های کلان مملکتی نیست و مخاطب آن می تواند نهادهای فرهنگی و فعالین فرهنگی شهرستان هم باشد. کسانی که برای ارتقا و اعتلای شهرشان دلشان می تپدو از هیچ کوششی در این راستا فروگذار نمی کنند. سخن مقام معظم رهبری در کار های کوچک فرهنگی ما در سطح شهرستان و حتی محله و منطقه هم جاری و ساری است.
عملیاتی فکر کردن منافاتی با نظر و ایده فرهنگی دادن و یا به عبارت دیگر نظریه پردازی کردن ندارد، اما خوب حرف زدن و خوب نظریه دادن تا زمانی که به عمل نرسد و نتایج ملموس آن در زندگی ملت دیده نشود نه تنها به هیچ دردی نخواهد خورد بلکه می تواند اثرات و تبعات مضری هم داشته باشد.آفتی که امروزه گریبانگیر فعالین فرهنگی در سطح شهرستان هم شده است . البته به این مورد یکدل نشدن عجیبی که بین این نیرو ها وجود دارد را هم اضافه کنید. نظراتی که در نگاه اول جذاب و قشنگ به نظر برسند اما طبق گفته مقام معظم رهبری در میدان عمل کارایی نداشته باشند و قابل تحقق در میدان عمل نباشند سودی برای ما نخواهند داشت. چرا که بدون توجه به فضای واقعی موجود ارائه می شوند. برای رسیدن به نظراتی که بیشترین کارایی و اثر بخشی را داشته باشند توجه به عملیاتی بودن حرف اول را می زند همانطور که در مکتب و تفکر امام خمینی (ره) چنین است.
مصطفی بیاتی